Trafik Kazalarında Asli Kusurlu Olmak

TCK ya göre ceza sorumluluğunun temeli; kast ve taksire dayanmaktadır. Trafik kazaları, her ne kadar “kaza” kelimesiyle taksirle işlenen suçlar gibi görünse de bunu karşılamayan bazı durumlar vardır. Trafik kazalarında asli kusurlar; sürücünün kazayı önleyebilecek öngörüsü olduğu halde, ihmali nedeni ile yine de kazanın gerçekleşme durumu şeklinde değerlendirilebilir.

Öncelikle karayolunun oluşumu ve unsurları tarafından nasıl kullanılacağı kanun ve yönetmelikte belirlenmiştir. Bunu şöyle bir örnekle açıklayalım. İlgili kurum yönetmeliklere uygun şekilde bir yol yapar. Bu yolda trafiğin tanzimi ve düzeni için gerekli levhalar, işaretlemeler ve sinyalizasyonlar konulur. Araçlar ise bu düzenlenen yola çıkabilmek için ruhsatlandırılır. Sürücülerde araçları kullanabilmek için eğitilir, sınava girer ve sürücü belgesi almaya hak kazanır. Kısacası trafiğin tüm unsurları belirli kanun-yönetmelik döngüde kendini tamamlar.

İşte bu döngünün keskinliğini oluşturan kural ve nizamların aksine hareket etmek sürücüyü kusurlu kılar. Bu ihlalin derecesinin artması bir diğer ifade ile bilinçli taksir-olası kast aralığında kalması sürücüyü asli kusur çizgisine yaklaştırır.

Mesela taşıt giremez levhası ihlali asli kusurlardandır. Ancak çoğu levha yada yer işaretlerine uymama asli kusur hallerinden sayılmaz. Burada önemli olan ihlali yapılan levhanın trafik yönünden taşıdığı risk durumudur. Taşıt giremez levhası yolun tek yönlü oluşunu gösterdiğinden karşı yönden gelen araçla çarpışması yüzdesi oldukça yüksektir. Kanunu bilmeme bu konuda mazeret sayılamaz tabi. Çoğu asli kusur maddeleri sürücüler tarafından farkedilebilecek ve tehlikeli olduğu bilinci durumundadır.

Bir diğer yandan hız sınırı üstünde araç kullanıp kazaya karışmak asli kusur sayılmayabilir. Çünkü sürücü, hızını trafiğin akışına ve diğer unsurların trafik kurallarına uyuşuna göre ayarlamış ve artırmıştır. Ancak çok hızlı oluşu kişiyi kontrolsüz kılacağından hız kaynaklı başka bir kural ihlali mesela hızlı gelip ışıklarda duramayarak kırmızı ışıkta geçmesi, yada anayoldan gelmiş olsa dahi tali yoldan kurallarına göre çıkıp yolunda doğrulan araca çarpmada sürücüyü asli kusurlu yapabilir.

Sürücülerin asli kusurlu olma durumu bazen açık olarak görünse de bazı durumlarda analiz gerektirmektedir.

Şimdi Asli kusurlara ve kanun maddelerindeki karşılıklarına bir bakalım.

a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme

Kanun Madde: 47- Karayollarından faydalananlar aşağıdaki sıralamaya göre;

a) Trafiği düzenleme ve denetimle görevli trafik zabıtası veya özel kıyafetli ve işaret taşıyan diğer yetkili kişilerin uyarı ve işaretlerine,

b) Trafik ışıklarına,

Yönetmelik Madde: 95- Araç ve hayvan sürücüleri ile yayalar yolu kullanırken;

a) Trafiği düzenleme ve denetlemeye yetkili üniformalı veya özel işaret taşıyan görevlilerin uyarı ve işaretlerine,

b) Işıklı ve sesli trafik işaretlerine, Uymak zorundadırlar.

b) “Taşıt giremez” trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme

Kanun Madde: 47-1c

Trafik işaret levhaları, cihazları ve yer işaretlemeleri ile belirtilen veya gösterilen hususlara Uymak zorundadırlar.

Yönetmelik Madde: 94-95

Bölünmüş yollarda karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri, Yasaktır. Araç ve hayvan sürücüleri ile yayalar yolu kullanırken; Trafik işaret levhaları, tertipleri ve yer işaretlemelerine Uymak zorundadırlar.

c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol bölümüne girme

Kanun Madde: 46-d,e

Gidişe ayrılan en soldaki şeridi sürekli olarak işgal etmemek, İki yönlü trafiğin kullanıldığı dört veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir işaret bulunmadıkça, motosiklet, otomobil, kamyonet ve otobüs dışındaki araçları kullananlar, geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek, Zorundadırlar.

Karayollarının belirli kesimlerinde, bu yollardan faydalanma zorunda olan hayvan sürücüleri, hayvanlarını veya hayvan sürülerini gidiş yönünde yolun en sağından ve en az genişlik işgal ederek ve imkan olduğunda taşıt yolu dışından götürmek zorundadırlar.

Yönetmelik Madde: 94- Karayollarında trafik sağdan akar.

Araç sürücüleri; Araçlarının cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri, İki yönlü ve üç şeritli yollarda en sol şeride girmeleri, Yasaktır.

d) Arkadan çarpma

Kanun Madde: 56-1c Araçlar arasındaki mesafe;

Sürücüler önlerinde giden araçları yönetmelikte belirtilen güvenli ve yeterli bir mesafeden izlemek zorundadırlar.

Yönetmelik Madde: 107

Sürücüler, önlerinde giden araçları güvenli ve gerekli bir mesafeden takip etmek zorundadırlar. Bu mesafe, kendi araçlarının kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı kadar metredir. Takip mesafesi, takip eden aracın 2 saniyede katedeceği yol uzunluğu kadar da olabilir. Kol veya grup halinde (konvoy şeklinde) araç kullananlarda araçları arasında, kendilerini sollayıp geçmek isteyen araçların gerektiğinde güvenle girebilecekleri kadar açıklıklar bulundurmak zorundadırlar. Bu açıklıklar, kol veya gruba dahil araçların azami hızlarına göre takip mesafesinden az olmayacaktır. Tehlikeli madde taşıyan araç sürücüleri, yerleşim birimleri dışındaki karayollarında diğer araçları, en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadırlar.

e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme

Kanun Madde: 54-1b Geçmenin yasak olduğu yerler;

Geçmenin herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde, Görüş yetersizliği olan tepelerde ve dönemeçlerde, Yaya ve okul geçitleri yaklaşımında, Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve bunların yaklaşımında, Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde, Sürücülerin önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır.

Yönetmelik Madde: 104 Geçmenin Yasak Olduğu Yerler

Geçmenin herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde, Görüş yetersizliği olan tepe üstü ve dönemeçlerde, Yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken, Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve buralara yaklaşırken,

Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde, Önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır.

f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma

Kanun Madde: Sağa ve sola dönecek olan sürücüler aşağıdaki kurallara uyarlar.

a) Sağa dönüşlerde sürücüler;

• Sağa dönüş işaretini vermeye
• Sağ şeride veya dönüşe ayrılmış şeride girmeye,
• Hızını azaltmaya,
• Dar bir kavisle dönmeye,
• Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişine ayrılmış en sağ şeridine girmeye,

b) Sola dönüşlerde sürücüler;

• Sola dönüş işareti vermeye,
• Yolun gidişine ayrılmış olan kısmının soluna yaklaşmaya,
• Hızını azaltmaya,
• Dönüşe başlamadan, sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
• Dönüş sırasında, karşıdan gelen ve emniyetle durdurulamayacak kadar kavşağa yaklaşmış olan taşıtların geçmesini beklemeye,
• Gireceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, dönüşünü yaparken, arkadan gelen ve sola dönecek diğer taşıtları engellememek için, geniş kavisle dönüş yapmaya,
• Gireceği yolun gidiş yönünde çok şeritli olması halinde, en sağ şerit dışında, uygun bir şeride girmeye,
• Gireceği yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa yaklaşmaya,

c) Dönel kavşaklardaki dönüşlerde sürücüler;

• Dönüş işareti vermeye,
• Hızını azaltmaya,
• Orta adaya yakın şeritten kavşağa girmeye,
• Ada etrafında dönerken gereksiz şerit değiştirmemeye,
• Gireceği yola yaklaşırken sağa dönüş işareti ile birlikte sağa yaklaşarak dönel kavşaktan çıkmaya,
• Gireceği yolun gidiş yönündeki uygun bir şeridine girmeye,
• Yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa yaklaşmaya, Zorunludurlar.

d) Dönel kavşaklardaki geriye dönüşlerde sürücüler, sola dönüş halindeki kurallara uymakla birlikte, orta ada etrafında dönerken gireceği yola yaklaşıncaya kadar şeridini muhafaza etmeye de zorunludurlar.

Sağa ve sola dönüşlerde sürücüler kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ve sola dönüşlerde sağdan ve karşıdan gelen trafiğe ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar.

Gidişe ayrılmış birden fazla şeridi bulunan yollarda, en sağdaki veya soldaki şerit işaretlenmek suretiyle sadece dönüşlere ayrılabilir. Ayrılmış bu şeritlere bitişik diğer şeritlerden de işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin verilebilir.

Yönetmeli Madde 102: Dönüşler (Doğrultu Değiştirme) Aksine bir işaret yoksa dönüş yaparak doğrultu değiştirecek olan araç sürücüleri;

a) Sağa dönüşlerde:

• Dönüş işareti vermeye,
• Sağ şeride veya işaretlerle dönüş izni verilen şeride girmeye,
• Hızını azaltmaya,
• Değişik: RG-02/11/2000-24218) Dar bir kavisle dönmeye,
• Dönüş sırasında varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara ve bisiklet yolundaki bisikletlilere geçiş hakkı vermeye,
• (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişe ayrılmış en sağ şeridine girmeye,

b) Sola Dönüşlerde:

• Dönüş işareti vermeye,
• Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki şeritli ve iki yönlü karayollarında sağ şeridin soluna yanaşmaya,
• Hızını azaltmaya,
• Kavşağa geldiğinde varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara geçiş hakkını vermeye,
• (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönüşe başlamadan sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
• (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döneceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, arkadan gelen ve sola dönecek diğer araçları engellememek için dönüşü geniş kavisle yapmaya,
• (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Dönüş sırasında karşı yönden gelen ve emniyetle duramayacak kadar yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemeye,
• (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döneceği yolun çok şeritli olması halinde en sağ şerit dışındaki uygun bir şeritten kavşağı terk etmeye,
• (Teselsül: RG-02/11/2000-24218) Döndüğü yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmeye,

c) Dönel kavşaklardaki dönüşlerde;

Dönel kavşaklarda da sağa ve sola dönüş kurallarına aynen uymakla birlikte,

• Sola veya geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritten kavşağa girmeye,
• Dönel kavşakta geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritte dönüşe geçmeye,
• Orta ada etrafında dönerken, kavşak çıkışında bulunan ve uygun mesafede olmayan bir karayoluna veya geçiş yoluna girmek istemesi hali dışında, şeridini muhafaza etmeye, Mecburdurlar .

Dönüş sırasında araç sürücüleri; yaya ve bisikletler için yeşil ışık yanmakta iken; yaya geçidinden ve bisiklet yolundan geçen yoksa veya yayalar uzakta iseler, yayaların ve bisikletlerin geçiş haklarını engellememek şartıyla, dönüşlerine devam edebilirler.

Gidişe ayrılan birden fazla şeridi bulunan yollarda; en sağ veya sol şeride bitişik şerit veya şeritlerden işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin verilebilir.

g) Şeride tecavüz etme

Kanun Madde: 56/1a Şerit izleme

• Sürücülerin geçme, dönme, duraklama, durma ve park etme gibi haller dışında şerit değiştirmeleri veya iki şeridi birden kullanmaları,
• Kavşaklara yaklaşırken, yerleşim yerleri dışında yüzelli metre, yerleşim yerlerinde ise otuz metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
• Araçların cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
• İşaret vermeden şerit değiştirmeleri, Yasaktır.

Yönetmelik Madde: 94

Araç sürücüleri;

• Araçlarını durumun elverdiği oranda gidiş yönüne göre yolun en sağından, yol çok şeritli ise trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek, Zorundadırlar.
• Geçme, dönme, duraklama, durma ve parketme gibi mecburi haller dışında şerit değiştirmeleri,
• İki şeridi birden kullanmaları,
• Kavşaklara yaklaşırken; yerleşim yerlerinde 30, yerleşim yerleri dışında 150 metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
• İşaret vermeden şerit değiştirmeleri, Yasaktır.

h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama

Kanun Madde: 57 Kavşaklarda Geçiş Hakkı

(Değişik: 17.10.1996-4199/23 md./Değiştirilerek kabul: 25.05.1997-4262/4 md.) Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.

• Kavşağa yaklaşan sürücüler, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
• Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı trafik işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
• Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
• Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
• Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara,
• Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
• Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler ana yoldan gelen araçlara,
• Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
• Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,

1. c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;

• Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,
• Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen araca, Geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
• Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı; kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
• Trafik zabıtası, yetkili kişi veya trafik ışıklı işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, taşıttan inmeleri, taşıt veya araçların motorlarını durdurmaları yasaktır.
• Aksine bir işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar ray üzerinde hareket eden taşıtlara ilk geçiş hakkını vermek zorundadır.

Yönetmelik Madde: 109 Kavşaklarda Geçiş (Değişik: RG-02/11/2000-24218)

Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.

• Kavşağa yaklaşan sürücüler, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
• Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
• Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
• Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
• Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen, geçen araçlara,
• Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
• Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler, ana yoldan gelen araçlara,
• Dönel kavşağa gelen sürücüler, dönel kavşak içindeki araçlara,
• Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
• Dönüş yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara,

1. c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş ise;

• Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara,
• Lastik tekerlekli traktör ile iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara,
• Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen araca,
• Dönüş yapan sürücüler, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere,
• Kavşağa gelen sürücüler kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun olarak karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara, Geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
• şıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı, kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
• Görevli kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirmeleri ve bindirmeleri veya araçlarının motorlarını durdurmaları yasaktır.
• Aksine bir trafik işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket eden taşıtlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.

ı) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama

Kanun Madde: 56-1b Gelen trafikle karşılaşma;

Sürücüler; iki yönlü trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşı yönden gelen araçların geçişini zorlaştıran bir durum varsa geçişi kolaylaştırmak için aracını sağ kenara yanaştırmaya, gerektiğinde sağa yanaşıp durmaya,

Dağlık ve dik yokuşlu karayollarında karşılaşma halinde, çıkan araç için geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden sığınma cebine girmeye, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmaya, gerektiği hallerde geri gitmeye, Zorunludurlar.

Yönetmelik Madde:106 Gelen Trafikle Karşılaşmada Geçiş Kolaylığı Sağlama

Araç Sürücüleri;

• İki yönlü trafiğin kullanıldığı yollarda; karşı yönden gelen araçların hareketini zorlaştıran bir durum varsa, geçişi kolaylaştırmak için yer ayırmak, aracını sağ kenara yanaştırmak, gerekli hallerde sağa yanaşıp durmak,
• Fazla eğimli yollarda karşılaşma hallerinde; çıkan araç için geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden sığınma cebine girmek, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmak, çıkan araç için manevra imkanı bulunmadığının açıkça anlaşılması hallerinde de geri gitmek,
• Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;
• Motorsuz araçları sürenler motorlu araçlara,
• Otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, arazi taşıtı, lastik tekerlekli traktör, iş makinelerini sürenler yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere,

Geçiş hakkı vermek,suretiyle geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar.

Sürücülerin eğimli bir yolda, motorun çalışmasını durdurup, vitesi boşa alarak araç sürmeleri yasaktır. İniş eğilimli yollar, çıkışta kullanılacak vitesle inilmelidir.

j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama

Kanun Madde: 67 Manevralarda aşağıdaki kurallar uygulanır.

• Sürücülerin, park yapmış taşıtlar arasından çıkarken, duraklarken taşıt yolunun sağına veya soluna yanaşırken, sağa veya sola dönerken, karayolunu kullananlar için tehlike doğurabilecek ve bunların hareketlerini zorlaştıracak şekilde davranmaları yasaktır.
• Yönetmelikte belirtilen şartlar dışında geriye dönmek veya geriye gitmek yasaktır. İzin verilen hallerde bu manevraları yapacak sürücüler, karayolunu kullananlar için tehlike veya engel yaratmamak zorundadır.
• Dönüşlerde veya şerit değiştirmelerde sürücülerin niyetlerini dönüş işaret ışıkları veya kol işareti ile açıkça ve yeterli şekilde belirtmesi , işaretlerin manevra süresince devam etmesi ve biter bitmez sona erdirilmesi zorunludur.

Yönetmelik Madde:137 Araçların Manevralarına Dair Kurallar

Araç sürücülerinin; parketmiş araçlar arasından çıkarken, taşıt yolunun sağına veya soluna yanaşırken, şerit değiştirirken, sağa, sola, geriye dönerken, geri giderken ve bunlara benzer hallerde; karayolunu kullananlar için tehlike ve engel yaratmamaları ve manevraları sırasında aşağıdaki esas ve usullere uymaları mecburidir.

1. a) Araç sürücülerinin işaret verme usul ve esasları;

• Dönüşlerde, gidilen veya durulan şeridi değiştirmelerde niyetlerini önceden ve uygun bir zamanda ve mesafede dönüş ışıklarını yakarak veya kol işareti ile açık ve yeterli bir şekilde belirterek işaret vermeleri işaretlerini manevra süresince devam ettirmeleri ve manevra biter bitmez sona erdirmeleri mecburidir.
• işaret verildiği anda aniden şerit değiştirmek yasaktır.
• İşaret verilmeden önce, iç ve dış aynalardan ve gerekli hallerde sürücünün başını çevirip bakması suretiyle ön, arka ve yanlarda trafik durumu kontrol edilir.

1. b) Araç sürücülerinin geri gitme, geri dönüş, duraklanan veya parkedilen yerlerden çıkış manevraları,

• Bağlantı yollarında geri gitmeleri, tek yönlü duraklama veya park manevrası dışında geri gitmeleri, iki aracın emniyetle geçemeyeceği kadar dar olan iki yönlü yol kesimlerinde karşılaşma ve geçiş kolaylığı sağlama dışında geri gitmeleri, daha geniş yollarda geriye giderken manevra dışında şerit değiştirmeleri,
• Trafiği yoğun olan yollarda geriye dönmeleri,Yasaktır.

Uygun durumdaki yollarda geri dönüşleri diğer araçların gelişleri engellenmeden ve yolu kullananlar için tehlike yaratmayacak şekilde en az manevra ile dönülerek yapılır.

Ancak, kamyon, otobüs, çekici, römork veya yarı römorklu bir aracın geri manevrası, sürücünün görüşüne açık alanda emniyetle sağlanamıyor ise, tehlikesizce geriye hareket edebilmeleri ve uyarılmaları için bir gözcü bulundurmaları mecburidir.

1. c) Duraklanan ve parkedilen yerden çıkılırken;

• Araçlarını ve araçların etrafını kontrol etmeleri,
•  Sakıncalı bir durum olmadığını gördükten sonra araçlarını çalıştırmaları,
• Işıkla veya kolla, gerekli hallerde her ikisi ile aynı zamanda çıkış işareti vermeleri,
•  Görüş alanları dışında kalan yerler varsa veya araçları kamyon, çekici, otobüs veya römork takılı bir araç ise, tehlikesizce hareket edebilmeleri ve uyarılmaları için bir gözcü bulundurmaları,
• Yoldan geçen araçlara geçiş kolaylığı sağlayıp, güvenli durumun oluştuğuna emin olduktan sonra manevraya başlamaları ve manevra bitinceye kadar gerekli önlemleri devam ettirmeleri,Mecburidir.

Kamu hizmeti yolcu taşıtlarının hareketlerinin kolaylaştırılması;

Kamu hizmeti yolcu taşıtlarının duraklara giriş ve çıkışlarını kolaylaştırmak üzere, gerekli hallerde ilerleyen ve bulundukları yerden çıkarak veya şerit değiştirecek olan araç sürücüleri manevralarını geciktirmek zorundadırlar.

Bu zorunluluk, kamu hizmeti yolcu taşıtı sürücülerinin işaret vermiş olmaları şartıyla, duraklara yanaşmalarının veya duraklardan çıkışlarının tamamlanabileceği süreler için uygulanır.

k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama

Kanun Madde: 59-60-61 Duraklama ve park etme,Duraklamanın yasak olduğu yerler,Park etmenin yasak olduğu yerler ve haller

Yerleşim birimleri dışındaki karayolunda zorunlu haller dışında taşıt yolu üzerinde duraklamak veya park etmek yasaktır.

Taşıt yolu üzerinde;

• Duraklamanın yasaklandığının bir trafik işareti ile belirtilmiş olduğu yerlerde,
• Sol şeritte (Raylı sistemin bulunduğu yollar hariç),
• Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde,
• Kavşaklar, tüneller, rampalar, köprüler ve bağlantı yollarında ve buralara yerleşim birimleri içinde beş metre ve yerleşim birimleri dışında yüz metre mesafede,
• Görüşün yeterli olmadığı tepelere yakın yerlerde ve dönemeçlerde,
• Otobüs, tramvay ve taksi duraklarında,
• Duraklayan veya park edilen araçların yanında,
• İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler dışında; yerleşim birimi içinde onbeş metre ve yerleşim birimi dışında yüz metre mesafede,Duraklamak yasaktır.

 61 Park etmenin yasak olduğu yerler ve haller

Taşıt yolu üzerinde;

• Duraklamanın yasaklandığı yerlerde,
• Park etmenin trafik işaretleri ile yasaklandığı yerlerde,
• Geçiş yolları önünde veya üzerinde,
• Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden beş metrelik mesafe içinde,
• Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara iki yönden onbeş metrelik mesafe içinde,
• Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda,
• Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde,
• Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından onbeş metre mesafe içinde,

İşaret levhalarında park etme izni verilen süre veya zamanın dışında,

• Kamunun faydalandığı ve yönetmelikte belirtilen yerlerin giriş ve çıkış kapılarının her iki yönde beş metrelik mesafe içinde,
• Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirtilmemiş alt geçit, üst geçit ve köprüler üzerinde veya bunlara on metrelik mesafe içinde,
• Park etmek için tespit edilen süre ve şeklin dışında,
• Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara göre ayrılmış ve bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde,
• Ayrıca yönetmelikte belirtilen haller dışında yaya yollarında, Park etmek yasaktır.

Yasaklara aykırı park edilmiş araçlar trafik zabıtasınca kaldırılabilir.

Yasaklanan yerlerde ve hallerde park edilmiş olan araçların hangilerinin hangi şartlarda, kaldırılıp götürüleceği, götürülme sırasında zarara ve ziyana uğratılmaması için alınacak önlemler ile kaldırma ve götürme giderlerinin tahsili usul ve esasları yönetmelikte gösterilir.

Kaldırılıp götürülen araçların giderleri ile verilen ceza, sürücüsü veya sahibince ödenmeden araç teslim edilmez.

Yönetmelik Madde: 116-117-118 Yerleşim Birimleri Dışında, Arızi Hallerde Durma ve Parketmede Alınacak Tedbirler,Duraklamada Alınacak Önlemler

Teknik arıza, kayma, yolda ani olarak meydana gelen bir bozukluk veya heyelan, yükün kayması ve düşmesi ve benzeri gibi mecburi hallerin yerleşim birimleri dışındaki karayolunda taşıt yolu üzerinde meydana geldiği takdirde, araç sürücüleri, bütün imkanları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme ve benzeri şekil ve surette, araçlarını karayolu dışına, bu mümkün olmaz ise, bankette, bu da mümkün değilse taşıt yolunun en sağına almak ve her durumda yol, hava ve trafik şartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler.

• Duraklama için en uygun yerin seçilmesi, bulunulan şeritte en az yer işgal edilmesi, varsa banketlerden yararlanılması,
• Duraklama amacı uzun süre beklemeyi gerektiriyorsa, motorun durdurulması, uygun vitese takılması, el freni ile tespit edilmesi, gerekli hallerde park ışıklarının yakılması, yolun eğimi gerektiriyorsa, uygun tekerleklere uygun yönde takoz konulması,
• Diğer araçların geçişini ve yayaların yürümesini zorlaştırmayacak, yüklerin boşaltılması veya yüklenmesi sırasında başkalarına zarar vermeyecek, karayolu yapısını bozmayacak ve kirletmeyecek şekilde tedbirler alınması, Mecburidir.

Araçların parkedilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır;

• El freni ile tespit edilir.
• Motor durdurulur, eğimli yollarda inişte geri, yokuşta birinci vitese takılır ve ön tekerlekler sağa çevrilir.
• Eğimli yoldaki araç; kamyon, çekici veya otobüs ise, her iki arka tekerleğinin, ayrıca römorkların ve birden fazla ise, her bir römorkun arka tekerleklerinin inişte ön, çıkışta arka taraflarına niteliklere uygun takoz konulur.
• Aracın terk edilmesi halinde; camlar kapatılarak, kapılar kilitlenir.

l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş araçlara çarpma

Kanun Madde 61: Park etmenin yasak olduğu yerler ve haller

• Duraklamanın yasaklandığı yerlerde,
• Park etmenin trafik işaretleri ile yasaklandığı yerlerde,
• Geçiş yolları önünde veya üzerinde,
• Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden beş metrelik mesafe içinde,
• Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara iki yönden onbeş metrelik mesafe içinde,
• Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda,
• Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde,
• Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından onbeş metre mesafe içinde,

İşaret levhalarında park etme izni verilen süre veya zamanın dışında,

• Kamunun faydalandığı ve yönetmelikte belirtilen yerlerin giriş ve çıkış kapılarının her iki yönde beş metrelik mesafe içinde,
• Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirtilmemiş alt geçit, üst geçit ve köprüler üzerinde veya bunlara on metrelik mesafe içinde,
• Park etmek için tespit edilen süre ve şeklin dışında,
• Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara göre ayrılmış ve bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde,
• Ayrıca yönetmelikte belirtilen haller dışında yaya yollarında,Park etmek yasaktır.

Yasaklara aykırı park edilmiş araçlar trafik zabıtasınca kaldırılabilir.

Yasaklanan yerlerde ve hallerde park edilmiş olan araçların hangilerinin hangi şartlarda, kaldırılıp götürüleceği, götürülme sırasında zarara ve ziyana uğratılmaması için alınacak önlemler ile kaldırma ve götürme giderlerinin tahsili usul ve esasları yönetmelikte gösterilir.

Kaldırılıp götürülen araçların giderleri ile verilen ceza, sürücüsü veya sahibince ödenmeden araç teslim edilmez.